Vừa Ra Trường Làm Sao Có Kinh Nghiệm Làm Việc? Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Sinh Viên Mới Tốt Nghiệp
Đúng như bạn chia sẻ từ “Cẩm Nang Chọn Nghề Và Việc Làm Phần 2”, việc thiếu kinh nghiệm là nỗi lo chung của hàng triệu sinh viên mới ra trường tại Việt Nam. sinh viên tốt nghiệp gặp khó khăn này khi viết CV và phỏng vấn, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp tạm thời cao . Nhưng bình tĩnh! Kinh nghiệm không chỉ là “làm việc full-time”, mà có thể tích lũy từ học tập, thực tập, làm thêm, tình nguyện hoặc thậm chí kỹ năng tự học. Nhà tuyển dụng (NTD) thường ưu tiên ứng viên fresher (mới ra trường) có thái độ học hỏi và khả năng thích ứng, chứ không phải “pro” ngay từ đầu. Bài viết này sẽ mở rộng lời khuyên của bạn, giúp bạn biến “không kinh nghiệm” thành lợi thế, với các bước cụ thể để xây dựng CV, tìm việc và tích lũy thực tế.
1. Hiểu Rõ “Kinh Nghiệm” Là Gì Trong Mắt Nhà Tuyển Dụng
- Kinh nghiệm không phải chỉ là năm tháng làm việc chính thức. NTD đánh giá fresher qua kỹ năng mềm (soft skills) như giao tiếp, làm việc nhóm, và dự án thực tế.
- Vừa ra trường: Hãy coi đây là giai đoạn “xây nền”. Nhấn mạnh tiềm năng: “Tôi chưa có 5 năm kinh nghiệm, nhưng tôi có nền tảng vững từ trường ĐH và sẵn sàng đóng góp ngay”.
- Lợi thế của fresher: Lương khởi điểm thấp hơn (8-15 triệu/tháng tùy ngành), dễ đào tạo, năng động. chương trình trainee để “nuôi” nhân tài.
2. Cách Xử Lý Mục “Kinh Nghiệm Làm Việc” Trong CV Khi Vừa Ra Trường
Đừng để trống phần này – nó sẽ làm CV yếu đi. Thay vào đó, chuyển hướng sang các hoạt động liên quan, sử dụng công thức STAR (Situation-Task-Action-Result) để mô tả như kinh nghiệm thực thụ.
- Nhấn Mạnh Học Tập Và Thành Tích Học Thuật:
- Viết: “Tốt nghiệp ĐH TP.HCM, chuyên ngành CNTT, GPA 3.2/4.0. Tham gia dự án đồ án tốt nghiệp: Phát triển app quản lý thư viện bằng Java, đạt điểm 9/10 và áp dụng thực tế tại thư viện trường.”
- Lợi ích: Chứng minh kiến thức nền tảng. Nếu có học bổng, giải thưởng (Olympic Tin học, cuộc thi startup), liệt kê để nổi bật.
- Khai Thác Thực Tập Và Xưởng Thực Hành:
- Nếu có giấy giới thiệu từ công ty thực tập: Đính kèm hoặc đề cập: “Thực tập 3 tháng tại Công ty ABC (tháng 6-8/2023), hỗ trợ đội ngũ marketing: Tạo content mạng xã hội, tăng tương tác 20% trên Fanpage (theo báo cáo supervisor).”
- Không có? Nhấn xưởng trường: “Thực hành tại lab trường: Xây dựng mô hình mạng LAN cho 50 users, giải quyết lỗi kỹ thuật thực tế.”
- Mẹo: Liên hệ trường để lấy giấy xác nhận thực tập – nhiều trường có chương trình hợp tác với doanh nghiệp như Viettel hay Shopee.
- Thể Hiện Khả Năng Thích Ứng, Ham Học Hỏi Và Chấp Nhận Thử Thách:
- Trong phần Objective/Summary: “Sinh viên mới tốt nghiệp với tinh thần ham học hỏi, sẵn sàng thích ứng nhanh chóng trong môi trường động. Chấp nhận thử thách như làm ca đêm hoặc dự án deadline gấp để đóng góp cho đội ngũ.”
- Phần Skills: Thêm “Khả năng học hỏi nhanh: Tự học Python qua Coursera trong 2 tháng, áp dụng vào dự án cá nhân.”
- Lời khuyên: Trung thực 100% – NTD có thể kiểm tra qua phỏng vấn. Nhấn “Tôi sẵn sàng bắt đầu từ vị trí junior để học hỏi từ senior”.
Dưới đây là bảng mẫu phần Kinh Nghiệm trong CV cho fresher:
| Thời Gian | Vị Trí/Hoạt Động | Mô Tả Thành Tựu (STAR) |
|---|---|---|
| 2023-2024 | Sinh viên dự án trường ĐH | Phát triển website bán hàng (Task: Code frontend React), tăng tốc độ load 30% (Result). |
| Hè 2023 | Thực tập viên tại Công ty XYZ | Hỗ trợ bán hàng online (Action: Quản lý 100 đơn hàng/ngày), học được kỹ năng customer service. |
| 2022-nay | Tình nguyện viên CLB môi trường | Tổ chức sự kiện cho 200 người (Situation), nâng cao kỹ năng lãnh đạo và thích ứng. |
3. Cách Tích Lũy Kinh Nghiệm Thực Tế Trước Và Sau Tốt Nghiệp
Như cẩm nang bạn đề cập, hãy hành động ngay để “có cái để kê khai”. Mục tiêu: Biến thời gian rảnh thành tài sản.
- Trong Quá Trình Học Tập (Ngoài Giờ Học):
- Làm Thêm Part-time Hoặc Tình Nguyện:
- Công việc hè: Bán hàng online (Shopee/Lazada), gia sư (kiếm 5-10 triệu/tháng), phục vụ quán cà phê. Ví dụ: “Làm thêm barista 3 tháng hè, học kỹ năng giao tiếp với 50 khách/ngày và quản lý thời gian.”
- Tình nguyện: Tham gia WWF Việt Nam, Teach for Vietnam hoặc chiến dịch hè xanh. Lợi ích: Thêm kỹ năng mềm, mạng lưới (networking), và CV xanh.
- Mẹo: Tham gia CLB trường (Marketing Club, IT Club) – tổ chức event để có “dự án thực tế”.
- Làm Thêm Part-time Hoặc Tình Nguyện:
- Trong Thời Gian Chờ Việc (Sau Tốt Nghiệp):
- Nhận Mọi Công Việc Ngắn Hạn, Thời Vụ:
- Freelance: Viết content trên Upwork/Fiverr (nếu biết tiếng Anh), thiết kế Canva cho shop nhỏ. Kiếm 3-5 triệu/tháng + kinh nghiệm.
- Việc thời vụ: Ship hàng Grab/Shopee Food (học chịu áp lực), sự kiện event (học tổ chức). Ví dụ: “Làm shipper 2 tháng, cải thiện kỹ năng định vị và xử lý khiếu nại khách hàng.”
- Internship không lương: Nhiều công ty tech như Tiki chấp nhận intern để thử việc – sau 1-3 tháng có thể chuyển chính thức.
- Thu nhập kép: Kiếm tiền + kinh nghiệm. Theo TopCV, 40% fresher tìm việc đầu qua freelance.
- Nhận Mọi Công Việc Ngắn Hạn, Thời Vụ:
- Tự Tạo Kinh Nghiệm Online:
- Khóa học: Coursera, Udemy (Google Data Analytics miễn phí), lấy chứng chỉ để thêm vào CV.
- Dự án cá nhân: Xây blog, app GitHub – share link trong CV. Ví dụ: “Phát triển bot chat Telegram cá nhân, đạt 100 users test.”
4. Mẹo Tìm Việc Và Phỏng Vấn Khi Thiếu Kinh Nghiệm
- Chiến Lược Tìm Việc:
- Nền tảng: (lọc “fresher”), (kết nối alumni). Tham gia job fair ĐH hoặc hội chợ việc làm Bộ LĐTBXH.
- Chương trình: Fresher program – lương khởi 10-15 triệu + đào tạo.
- Mạng lưới: Hỏi thầy cô giới thiệu, join group Facebook “Việc Làm IT Fresher”.
- Phỏng Vấn: Khi hỏi “Kinh nghiệm?”, trả lời: “Tôi chưa có full-time, nhưng qua thực tập và dự án trường, tôi đã áp dụng kiến thức thực tế. Tôi ham học hỏi và sẵn sàng thử thách để đóng góp ngay.” Thể hiện bằng ví dụ cụ thể.
5. Kết Luận: Biến Thiếu Thành Lợi Thế
Vừa ra trường không phải bất lợi – đó là cơ hội để bạn học hỏi nhanh và thăng tiến (nhiều CEO Việt như Phạm Nhật Vượng bắt đầu từ con số 0). Hãy hành động theo cẩm nang: Tham gia làm thêm/tình nguyện ngay, nhấn mạnh thích ứng và học hỏi trong CV. Sau 6 tháng, bạn sẽ có kinh nghiệm thực để update CV. Nhiều fresher thành công nhờ thái độ: Một nghiên cứu Harvard cho thấy, 85% thành công nghề nghiệp từ kỹ năng mềm chứ không phải kiến thức cứng.