Nhà Tuyển Dụng Luôn Ưu Tiên Chọn Người Có Thái Độ Tốt Hơn Với Công Việc

Mở Đầu

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc tuyển dụng không chỉ là tìm kiếm những cá nhân sở hữu kỹ năng chuyên môn xuất sắc mà còn là xây dựng một đội ngũ có khả năng gắn kết lâu dài và phát triển bền vững. Một câu nói nổi tiếng trong giới quản lý nhân sự là: “Thuê vì kỹ năng, sa thải vì thái độ”. Điều này phản ánh rõ nét thực tế rằng, nhà tuyển dụng thường ưu tiên chọn những ứng viên có thái độ tốt hơn đối với công việc, ngay cả khi họ chưa hoàn hảo về trình độ. Tại sao lại như vậy? Bởi vì kỹ năng có thể học hỏi và rèn luyện qua thời gian, nhưng thái độ – một phần của tính cách con người – lại khó thay đổi hơn, và nó chính là yếu tố quyết định sự thành công lâu dài của cá nhân cũng như tổ chức.

Theo các nghiên cứu từ các nền tảng tuyển dụng lớn như SEEK, hơn 2/3 nhà tuyển dụng thừa nhận rằng họ sẵn sàng chọn ứng viên có đam mê và thái độ tích cực, dù kinh nghiệm hạn chế, thay vì những người có đầy đủ kỹ năng nhưng thiếu sự nhiệt huyết. Ở Việt Nam, xu hướng này cũng ngày càng rõ nét, với nhiều doanh nghiệp từ các tập đoàn lớn như EVN đến các startup công nghệ đều nhấn mạnh rằng thái độ là “chìa khóa vàng” trong quy trình tuyển chọn. Một bài viết trên Recland.co đã chỉ ra rằng, việc ưu tiên thái độ không chỉ giúp thu hút nhiều ứng viên tiềm năng hơn mà còn tạo nên một môi trường làm việc tích cực, từ đó nâng cao năng suất và giảm tỷ lệ nghỉ việc.

Thái độ tốt ở đây không phải là sự vui vẻ bề ngoài hay nụ cười giả tạo, mà là sự kết hợp giữa tinh thần trách nhiệm, khả năng học hỏi, sự lạc quan và tinh thần hợp tác. Trong khi trình độ có thể được đo lường qua bằng cấp, chứng chỉ hay kinh nghiệm làm việc, thái độ lại đòi hỏi sự quan sát tinh tế qua phỏng vấn, bài kiểm tra tình huống hoặc thậm chí là cách ứng viên tương tác trong quá trình ứng tuyển. Bài viết này sẽ khám phá sâu sắc lý do tại sao nhà tuyển dụng luôn ưu tiên yếu tố này, với các lập luận dựa trên thực tiễn, ví dụ minh họa và lời khuyên thực tế. Qua đó, chúng ta sẽ thấy rằng, trong thế giới việc làm hiện đại, thái độ không chỉ là một phẩm chất mà còn là lợi thế cạnh tranh quyết định.

Hãy tưởng tượng một ứng viên A: tốt nghiệp loại xuất sắc, có 5 năm kinh nghiệm nhưng thường xuyên phàn nàn về đồng nghiệp và thiếu sự chủ động. Ứng viên B: chỉ có 2 năm kinh nghiệm, nhưng luôn nhiệt tình học hỏi, hỗ trợ đội ngũ và nhìn nhận thất bại như cơ hội. Ai sẽ được chọn? Câu trả lời rõ ràng: Ứng viên B. Bởi vì thái độ của họ không chỉ đảm bảo hiệu suất cá nhân mà còn lan tỏa năng lượng tích cực đến toàn bộ tổ chức. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ phân tích định nghĩa và tầm quan trọng của thái độ trong bối cảnh tuyển dụng.

Phần 1: Thái Độ Là Gì Và Tại Sao Nó Quan Trọng Hơn Trình Độ?

Thái độ đối với công việc có thể được hiểu là cách một cá nhân tiếp cận, phản ứng và cam kết với vai trò của mình trong môi trường làm việc. Nó bao gồm các yếu tố như sự nhiệt tình, trách nhiệm, khả năng thích ứng, tinh thần hợp tác và khả năng duy trì động lực trước thách thức. Khác với trình độ – vốn là kiến thức và kỹ năng chuyên môn có thể đo lường được qua các bài kiểm tra hoặc portfolio – thái độ là một khái niệm định tính, gắn liền với giá trị cốt lõi và tính cách của con người. Theo một bài phân tích trên LinkedIn, thái độ được hình thành từ nhỏ và khó thay đổi, trong khi kỹ năng có thể được rèn luyện qua đào tạo.

Tại sao thái độ lại quan trọng hơn trình độ? Đầu tiên, trong thời đại công nghệ 4.0, các kỹ năng chuyên môn thay đổi chóng mặt. Một lập trình viên thành thạo Java hôm nay có thể cần học Python hoặc AI vào năm sau. Nếu ứng viên chỉ có kỹ năng cứng mà thiếu thái độ học hỏi, họ sẽ nhanh chóng trở nên lỗi thời. Ngược lại, một người có thái độ tích cực sẽ chủ động cập nhật kiến thức, biến sự thay đổi thành cơ hội phát triển. Thứ hai, thái độ ảnh hưởng trực tiếp đến văn hóa tổ chức. Một nhân viên tiêu cực có thể lan tỏa sự bất mãn, dẫn đến giảm năng suất đội ngũ, trong khi thái độ tốt tạo nên sự gắn kết và sáng tạo tập thể.

Hãy xem xét dữ liệu thực tế. Theo báo cáo của Gallup, các công ty có nhân viên thái độ tích cực có tỷ lệ nghỉ việc thấp hơn 18% và năng suất cao hơn 21%. Ở Việt Nam, một khảo sát từ VietnamWorks cho thấy 70% nhà tuyển dụng coi thái độ là yếu tố hàng đầu khi quyết định tuyển dụng, vượt qua cả kinh nghiệm. Điều này xuất phát từ thực tế rằng, chi phí tuyển dụng và đào tạo một nhân viên mới có thể lên đến 1,5-2 lần lương hàng năm, nên việc chọn sai người vì chỉ nhìn vào trình độ sẽ gây tổn thất lớn.

Hơn nữa, thái độ tốt giúp nhân viên vượt qua thất bại – một phần không thể tránh khỏi trong bất kỳ công việc nào. Một nghiên cứu từ Harvard Business Review chỉ ra rằng, những người có tư duy tăng trưởng (growth mindset), một phần của thái độ tích cực, thành công hơn 40% so với những người có tư duy cố định chỉ dựa vào kỹ năng sẵn có. Ví dụ, trong ngành bán lẻ, một nhân viên có kỹ năng giao tiếp tốt nhưng thái độ thờ ơ sẽ không giữ chân khách hàng, trong khi người có thái độ nhiệt tình sẽ biến trải nghiệm mua sắm thành lòng trung thành lâu dài.

Tóm lại, thái độ không chỉ là nền tảng cho sự phát triển cá nhân mà còn là chất keo gắn kết tổ chức. Trong phần sau, chúng ta sẽ đi sâu vào các lý do cụ thể khiến nhà tuyển dụng ưu tiên yếu tố này.

Phần 2: Các Lý Do Nhà Tuyển Dụng Ưu Tiên Thái Độ Hơn Trình Độ

Dựa trên các phân tích từ các nguồn uy tín, có thể tổng hợp ra ít nhất 7-8 lý do chính giải thích tại sao nhà tuyển dụng luôn đặt thái độ lên hàng đầu. Những lý do này không chỉ lý thuyết mà còn được chứng minh qua thực tiễn quản lý nhân sự.

Lý do 1: Thu Hút Được Nhiều Ứng Viên Tiềm Năng Hơn Việc đặt tiêu chí trình độ quá cao có thể tạo ra “màn che” loại bỏ những ứng viên có tiềm năng lớn nhưng chưa hoàn thiện kỹ năng. Theo Recland.co, bằng cách ưu tiên thái độ như sự ham học hỏi và tư duy tích cực, nhà tuyển dụng mở rộng nguồn ứng viên, thu hút những người có đạo đức làm việc mạnh mẽ và bản lĩnh. Ví dụ, một startup công nghệ có thể bỏ lỡ một lập trình viên tự học với thái độ nhiệt huyết chỉ vì họ thiếu chứng chỉ quốc tế, trong khi người này có thể đóng góp sáng tạo vượt trội.

Lý do 2: Kỹ Năng Có Thể Rèn Luyện, Nhưng Thái Độ Khó Thay Đổi Thái độ được hình thành từ tính cách và trải nghiệm sống, khó cải thiện nhanh chóng so với việc đào tạo kỹ năng. Bài viết trên BaochauMC.vn nhấn mạnh rằng, một ứng viên có kỹ năng cơ bản nhưng thái độ tích cực có thể được huấn luyện để đạt trình độ cao, trong khi người có bằng cấp đẹp nhưng thái độ tiêu cực sẽ gây xung đột nội bộ. Thực tế, hơn 80% nhân viên mới thất bại không phải do thiếu kỹ năng mà do không phù hợp văn hóa công ty – một phần lớn liên quan đến thái độ.

Lý do 3: Thái Độ Tốt Là Chìa Khóa Dẫn Đến Thành Công Tập Thể Thành công của doanh nghiệp phụ thuộc vào sự đóng góp chung, và thái độ nhiệt huyết, lạc quan giúp nhân viên hợp tác hiệu quả hơn. Theo LinkedIn, các phẩm chất như trung thực và trách nhiệm – cốt lõi của thái độ – giúp nhân viên ở lại lâu hơn và thăng tiến nhanh. Ví dụ, trong một dự án nhóm, người có thái độ tốt sẽ hỗ trợ đồng nghiệp, thúc đẩy tinh thần trách nhiệm chung, dẫn đến kết quả vượt mong đợi.

Lý do 4: Thái Độ Ảnh Hưởng Đến Hiệu Suất Và Năng Suất Làm Việc Thái độ tiêu cực giống như “chiếc lốp xì hơi”, gây lãng phí thời gian qua “tám chuyện” hoặc tin đồn, giảm năng suất. Ngược lại, thái độ tích cực giúp nhân viên tập trung, lan tỏa năng lượng tốt đến đội ngũ. Recland.co đưa ví dụ: Một nhân viên tích cực tránh phân tâm, giúp toàn văn phòng duy trì hiệu suất cao, từ đó cải thiện kết quả kinh doanh.

Lý do 5: Tạo Môi Trường Làm Việc Vui Vẻ Và Gắn Kết Nhân viên dành hơn 8 giờ/ngày với đồng nghiệp, nên thái độ tốt tạo không khí vui vẻ, thúc đẩy sự đoàn kết. BaochauMC.vn lưu ý rằng, môi trường tích cực giúp đạt mục tiêu nhanh hơn, với ví dụ: Văn phòng nơi mọi người vui vẻ hợp tác sẽ ngạc nhiên với tốc độ hoàn thành dự án.

Lý do 6: Khuyến Khích Thành Tích Cao Và Thăng Tiến Người có thái độ tốt biết ăn mừng thành công nhỏ để duy trì động lực, dẫn đến thành tích lớn. Họ trân trọng nỗ lực hàng ngày và lan tỏa tinh thần hăng say. Theo Recland.co, thái độ này giúp nhân viên vượt khó, với ví dụ: Một nhân viên lạc quan biến thất bại thành bài học, thúc đẩy đội ngũ tiến xa hơn.

Lý do 7: Mở Ra Cơ Hội Mới Và Xây Dựng Hình Ảnh Doanh Nghiệp Thái độ tích cực tập trung vào giải pháp thay vì vấn đề, tạo cơ hội mới. BaochauMC.vn đưa ví dụ thú vị: Trong tuyển dụng bán hàng, nhà quản lý giả dạng khách hàng để kiểm tra thái độ; nếu nhân viên coi thường, họ bị loại vì làm xấu hình ảnh thương hiệu. Hơn nữa, thái độ tốt giúp doanh nghiệp xây dựng văn hóa mạnh mẽ, thu hút tài năng hàng đầu.

Tổng hợp lại, những lý do này chứng minh rằng thái độ không chỉ là yếu tố bổ sung mà là nền tảng cho sự thành công bền vững. Nhà tuyển dụng thông minh luôn cân nhắc điều này để tránh rủi ro dài hạn.

Phần 4: Cách Nhà Tuyển Dụng Đánh Giá Thái Độ Và Lời Khuyên Cho Ứng Viên

Nhà tuyển dụng đánh giá thái độ qua phỏng vấn hành vi (behavioral interview), nơi hỏi về tình huống quá khứ như “Bạn xử lý thất bại thế nào?”. Họ cũng quan sát ngôn ngữ cơ thể, email ứng tuyển và tương tác mạng xã hội. Theo LinkedIn, các phẩm chất như lắng nghe và tích cực được kiểm tra qua tình huống giả định.

Đối với ứng viên, hãy thể hiện thái độ bằng cách: Chuẩn bị kỹ, thể hiện đam mê qua câu chuyện cá nhân, và hỏi câu hỏi thông minh về công ty. Tránh phàn nàn về công việc cũ; thay vào đó, nhấn mạnh bài học rút ra. Rèn luyện bằng cách tham gia tình nguyện hoặc khóa học soft skills.

Kết Luận

Tóm lại, nhà tuyển dụng luôn ưu tiên thái độ tốt vì nó là nền tảng cho sự phát triển bền vững, hiệu suất cao và văn hóa tổ chức mạnh mẽ. Trong khi kỹ năng có thể học, thái độ định hình hành trình sự nghiệp. Hãy đầu tư vào thái độ để không chỉ được tuyển dụng mà còn tỏa sáng lâu dài.