Điều tra số là một phương pháp nghiên cứu định lượng, dựa trên việc thu thập và phân tích dữ liệu số học để trả lời các câu hỏi nghiên cứu. Điều tra số có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như kinh tế, giáo dục, y tế, xã hội, v.v. Điều tra số có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các công cụ khảo sát như bảng câu hỏi, phỏng vấn, quan sát, thí nghiệm, v.v.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về các bước cơ bản để thực hiện một điều tra số, cũng như một số lợi ích và hạn chế của phương pháp này.
Bước 1: Xác định mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
Trước khi bắt đầu thu thập dữ liệu, chúng ta cần xác định rõ mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu của điều tra số. Mục tiêu nghiên cứu là những gì chúng ta muốn đạt được thông qua điều tra số, ví dụ như kiểm tra một giả thuyết, đánh giá một chương trình, khám phá một hiện tượng, v.v. Câu hỏi nghiên cứu là những câu hỏi cụ thể mà chúng ta muốn trả lời thông qua điều tra số, ví dụ như:
– Có sự khác biệt về mức độ hài lòng của khách hàng giữa hai nhãn hiệu sản phẩm không?
– Có sự tương quan giữa thời gian học tập và kết quả thi của sinh viên không?
– Có ảnh hưởng của yếu tố giới tính đến lựa chọn nghề nghiệp của người trẻ không?
Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu cần được xác định rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được. Chúng ta cũng cần xác định các biến nghiên cứu, tức là các yếu tố có thể thay đổi trong quá trình nghiên cứu. Có hai loại biến chính là biến phụ thuộc và biến độc lập. Biến phụ thuộc là biến mà chúng ta quan tâm đến kết quả của nó, ví dụ như mức độ hài lòng của khách hàng, kết quả thi của sinh viên, lựa chọn nghề nghiệp của người trẻ. Biến độc lập là biến mà chúng ta cho rằng có ảnh hưởng đến biến phụ thuộc, ví dụ như nhãn hiệu sản phẩm, thời gian học tập, yếu tố giới tính.
Bước 2: Thiết kế và thu thập dữ liệu
Sau khi xác định mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu, chúng ta cần thiết kế và thu thập dữ liệu cho điều tra số. Thiết kế nghiên cứu là quyết định về cách chọn mẫu, phương pháp thu thập dữ liệu và thiết lập các điều kiện cho quá trình nghiên cứu. Mẫu là một phần của tổng thể mà chúng ta muốn nghiên cứu, ví dụ như một nhóm khách hàng, một lớp học, một cộng đồng, v.v. Chúng ta cần chọn mẫu sao cho đại diện cho tổng thể và có thể truy cập được. Có hai phương pháp chọn mẫu chính là chọn mẫu ngẫu nhiên và chọn mẫu phi ngẫu nhiên. Chọn mẫu ngẫu nhiên là khi mỗi thành viên của tổng thể đều có cơ hội bình đẳng được chọn vào mẫu, ví dụ như bốc thăm, quay số, v.v. Chọn mẫu phi ngẫu nhiên là khi chúng ta chọn mẫu theo tiêu chí nào đó, ví dụ như theo sự thuận tiện, theo sự đồng ý, theo sự giống nhau, v.v.
Phương pháp thu thập dữ liệu là cách chúng ta thu thập thông tin từ mẫu để trả lời câu hỏi nghiên cứu. Có nhiều phương pháp thu thập dữ liệu khác nhau, nhưng trong điều tra số, các phương pháp phổ biến nhất là bảng câu hỏi, phỏng vấn, quan sát và thí nghiệm. Bảng câu hỏi là một tập hợp các câu hỏi được đặt ra cho người tham gia để họ trả lời bằng cách viết hoặc chọn câu trả lời. Bảng câu hỏi có thể được gửi qua thư, email, điện thoại hoặc trực tuyến. Phỏng vấn là một cuộc đối thoại giữa người nghiên cứu và người tham gia để người nghiên cứu đặt ra các câu hỏi và ghi lại các câu trả lời. Phỏng vấn có thể được tiến hành qua điện thoại, video hoặc trực tiếp. Quan sát là việc người nghiên cứu quan sát và ghi lại hành vi, tình huống hoặc sự kiện của người tham gia. Quan sát có thể được tiến hành trong môi trường tự nhiên hoặc nhân tạo. Thí nghiệm là việc người nghiên cứu can thiệp vào biến độc lập và quan sát ảnh hưởng của nó đến biến phụ thuộc. Thí nghiệm có thể được tiến hành trong phòng thí nghiệm hoặc trong thực tế.
Khi thiết kế và thu thập dữ liệu, chúng ta cần chú ý đến các yếu tố ảnh hưởng đến tính tin cậy và tính hợp lệ của dữ liệu. Tính tin cậy là khả năng của dữ liệu được tái lập lại trong các điều kiện tương tự. Tính hợp lệ là khả năng của dữ liệu phản ánh đúng những gì chúng ta muốn nghiên cứu. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính tin cậy và tính hợp lệ có thể là:
– Thiên vị của người nghiên cứu: khi người nghiên cứu có xu hướng ảnh hưởng đến kết quả của dữ liệu theo ý kiến cá nhân hoặc mong muốn.
– Thiên vị của người tham gia: khi người tham gia có xu hướng ảnh hưởng đến