Mạng giáo dục việc làm edunet xin chào các bạn! Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách xây dựng kế hoạch tài chính dựa trên thu nhập giao khoán, bao gồm các bước cụ thể, ví dụ minh họa và lời khuyên thiết thực.
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH DỰA TRÊN THU NHẬP GIAO KHOÁN
Thu nhập giao khoán, hay còn gọi là thu nhập tự do, thu nhập từ công việc freelance, có đặc điểm là không ổn định và thường biến động theo từng tháng, quý. Điều này đòi hỏi người có thu nhập giao khoán phải có kế hoạch tài chính cẩn thận và linh hoạt hơn so với người có thu nhập cố định.
I. TẠI SAO CẦN KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH CHO NGƯỜI CÓ THU NHẬP GIAO KHOÁN?
1. Quản lý dòng tiền:
Thu nhập không đều khiến bạn khó dự đoán được số tiền mình sẽ có trong tương lai. Kế hoạch tài chính giúp bạn kiểm soát dòng tiền vào ra, đảm bảo bạn luôn có đủ tiền để chi tiêu và tiết kiệm.
2. Đảm bảo chi trả các hóa đơn:
Các hóa đơn như tiền thuê nhà, điện nước, internet thường có thời hạn thanh toán cố định. Kế hoạch tài chính giúp bạn dự trù đủ tiền để thanh toán các hóa đơn này đúng hạn, tránh bị phạt hoặc cắt dịch vụ.
3. Xây dựng quỹ dự phòng:
Thu nhập giao khoán có thể giảm sút bất ngờ do nhiều yếu tố khách quan. Quỹ dự phòng giúp bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn này mà không phải vay mượn hoặc bán tài sản.
4. Đầu tư cho tương lai:
Kế hoạch tài chính giúp bạn xác định số tiền có thể đầu tư để đạt được các mục tiêu tài chính dài hạn như mua nhà, mua xe, hoặc nghỉ hưu sớm.
5. Giảm căng thẳng tài chính:
Khi bạn có kế hoạch tài chính rõ ràng, bạn sẽ cảm thấy tự tin và an tâm hơn về tình hình tài chính của mình, từ đó giảm bớt căng thẳng và lo lắng.
II. CÁC BƯỚC XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH CHO NGƯỜI CÓ THU NHẬP GIAO KHOÁN
Bước 1: Đánh giá tình hình tài chính hiện tại
Liệt kê tất cả các nguồn thu nhập:
Ghi lại tất cả các nguồn thu nhập giao khoán của bạn, bao gồm cả thu nhập từ các dự án khác nhau, thu nhập thụ động (nếu có).
*Ví dụ:*
Thu nhập từ viết bài: 5.000.000 VNĐ/tháng
Thu nhập từ thiết kế website: 8.000.000 VNĐ/tháng
Thu nhập từ bán khóa học online: 2.000.000 VNĐ/tháng
Liệt kê tất cả các khoản chi tiêu:
Ghi lại tất cả các khoản chi tiêu của bạn, bao gồm cả chi tiêu cố định (như tiền thuê nhà, tiền điện nước) và chi tiêu biến đổi (như tiền ăn uống, tiền giải trí).
*Ví dụ:*
Tiền thuê nhà: 3.000.000 VNĐ/tháng
Tiền điện nước: 500.000 VNĐ/tháng
Tiền ăn uống: 4.000.000 VNĐ/tháng
Tiền đi lại: 1.000.000 VNĐ/tháng
Tiền giải trí: 500.000 VNĐ/tháng
Tiền mua sắm: 1.000.000 VNĐ/tháng
Tính toán dòng tiền:
Tính toán dòng tiền của bạn bằng cách lấy tổng thu nhập trừ đi tổng chi tiêu. Nếu dòng tiền dương, bạn đang có tiền dư. Nếu dòng tiền âm, bạn đang chi tiêu nhiều hơn thu nhập.
*Ví dụ:*
Tổng thu nhập: 5.000.000 + 8.000.000 + 2.000.000 = 15.000.000 VNĐ
Tổng chi tiêu: 3.000.000 + 500.000 + 4.000.000 + 1.000.000 + 500.000 + 1.000.000 = 10.000.000 VNĐ
Dòng tiền: 15.000.000 – 10.000.000 = 5.000.000 VNĐ (dương)
Đánh giá tài sản và nợ:
Liệt kê tất cả các tài sản bạn đang sở hữu (như tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, chứng khoán, bất động sản) và tất cả các khoản nợ bạn đang phải trả (như nợ thẻ tín dụng, nợ vay mua nhà, nợ vay tiêu dùng).
Bước 2: Xác định mục tiêu tài chính
Xác định mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn:
*Mục tiêu ngắn hạn(dưới 1 năm): Ví dụ: trả hết nợ thẻ tín dụng, mua một chiếc laptop mới, đi du lịch ngắn ngày.
*Mục tiêu trung hạn(1-5 năm): Ví dụ: mua một chiếc xe máy, tích lũy đủ tiền đặt cọc mua nhà, đầu tư vào một khóa học nâng cao kỹ năng.
*Mục tiêu dài hạn(trên 5 năm): Ví dụ: mua nhà, mua xe hơi, nghỉ hưu sớm, đảm bảo tài chính cho con cái học hành.
Ước tính chi phí cho từng mục tiêu:
Tính toán số tiền bạn cần để đạt được từng mục tiêu.
*Ví dụ:*
Mua một chiếc laptop mới: 20.000.000 VNĐ
Tích lũy đủ tiền đặt cọc mua nhà: 500.000.000 VNĐ
Nghỉ hưu sớm: 5.000.000.000 VNĐ
Thiết lập thời gian hoàn thành cho từng mục tiêu:
Xác định thời gian bạn muốn đạt được từng mục tiêu.
*Ví dụ:*
Mua một chiếc laptop mới: 6 tháng
Tích lũy đủ tiền đặt cọc mua nhà: 5 năm
Nghỉ hưu sớm: 20 năm
Ưu tiên các mục tiêu:
Sắp xếp các mục tiêu theo thứ tự ưu tiên để tập trung nguồn lực vào những mục tiêu quan trọng nhất.
Bước 3: Xây dựng ngân sách
Sử dụng phương pháp 50/30/20:
*50% cho nhu cầu thiết yếu:Bao gồm các khoản chi tiêu cần thiết để duy trì cuộc sống như tiền thuê nhà, tiền điện nước, tiền ăn uống, tiền đi lại.
*30% cho mong muốn:Bao gồm các khoản chi tiêu cho giải trí, du lịch, mua sắm, ăn uống ngoài hàng.
*20% cho tiết kiệm và trả nợ:Bao gồm các khoản tiền tiết kiệm cho quỹ dự phòng, đầu tư, và trả nợ.
Theo dõi chi tiêu:
Sử dụng ứng dụng quản lý tài chính cá nhân, bảng tính Excel, hoặc sổ tay để theo dõi chi tiêu hàng ngày.
Điều chỉnh ngân sách:
Điều chỉnh ngân sách của bạn khi cần thiết để phù hợp với tình hình tài chính thực tế.
Tạo nhiều “ống heo”:
Chia tiền vào các “ống heo” khác nhau cho các mục tiêu khác nhau (ví dụ: ống heo du lịch, ống heo mua nhà, ống heo đầu tư).
Bước 4: Xây dựng quỹ dự phòng
Mục tiêu:
Quỹ dự phòng nên đủ để trang trải chi phí sinh hoạt từ 3-6 tháng.
Cách tích lũy:
Trích một phần thu nhập hàng tháng để tích lũy vào quỹ dự phòng.
Lưu trữ:
Giữ quỹ dự phòng ở một tài khoản ngân hàng dễ dàng tiếp cận nhưng không dùng đến cho các mục đích khác.
Bổ sung khi cần thiết:
Nếu bạn sử dụng quỹ dự phòng cho một mục đích nào đó, hãy cố gắng bổ sung lại càng sớm càng tốt.
Bước 5: Đầu tư
Tìm hiểu về các kênh đầu tư:
*Chứng khoán:Cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư.
*Bất động sản:Mua nhà, mua đất cho thuê hoặc bán lại.
*Vàng bạc đá quý:Đầu tư vào vàng, bạc, đá quý để bảo toàn giá trị tài sản.
*Kinh doanh:Đầu tư vào một dự án kinh doanh mà bạn am hiểu.
Đánh giá rủi ro và lợi nhuận:
Tìm hiểu kỹ về rủi ro và lợi nhuận của từng kênh đầu tư trước khi quyết định đầu tư.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư:
Không nên dồn hết tiền vào một kênh đầu tư duy nhất. Hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro.
Bắt đầu từ số vốn nhỏ:
Không cần phải có nhiều tiền mới có thể đầu tư. Bạn có thể bắt đầu từ số vốn nhỏ và tăng dần theo thời gian.
Đầu tư dài hạn:
Đầu tư là một quá trình dài hạn. Đừng kỳ vọng sẽ làm giàu nhanh chóng từ đầu tư.
Bước 6: Quản lý nợ
Ưu tiên trả các khoản nợ có lãi suất cao:
Tập trung trả các khoản nợ có lãi suất cao như nợ thẻ tín dụng trước.
Đàm phán với chủ nợ:
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc trả nợ, hãy đàm phán với chủ nợ để được gia hạn thời gian trả nợ hoặc giảm lãi suất.
Tránh vay nợ không cần thiết:
Chỉ vay nợ khi thực sự cần thiết và có khả năng trả nợ.
Bước 7: Bảo hiểm
Bảo hiểm y tế:
Đảm bảo bạn có bảo hiểm y tế để trang trải chi phí khám chữa bệnh khi ốm đau hoặc tai nạn.
Bảo hiểm nhân thọ:
Nếu bạn là trụ cột gia đình, hãy mua bảo hiểm nhân thọ để đảm bảo tài chính cho gia đình nếu bạn gặp rủi ro.
Bảo hiểm tài sản:
Mua bảo hiểm cho các tài sản có giá trị như nhà cửa, xe cộ để được bồi thường nếu tài sản bị hư hỏng hoặc mất mát.
Bước 8: Theo dõi và điều chỉnh kế hoạch
Theo dõi thu nhập và chi tiêu:
Theo dõi thu nhập và chi tiêu của bạn thường xuyên để đảm bảo bạn đang đi đúng hướng.
Đánh giá hiệu quả kế hoạch:
Đánh giá hiệu quả kế hoạch tài chính của bạn định kỳ (ví dụ: hàng tháng, hàng quý, hàng năm) để xem bạn có đạt được các mục tiêu đã đề ra hay không.
Điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết:
Điều chỉnh kế hoạch tài chính của bạn khi cần thiết để phù hợp với những thay đổi trong cuộc sống (ví dụ: tăng lương, mất việc, có con).
III. CÁC CÔNG CỤ HỖ TRỢ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH
1. Ứng dụng quản lý tài chính cá nhân:
Money Lover
Mint
YNAB (You Need A Budget)
Sổ Thu Chi Misa
2. Bảng tính Excel:
Tự tạo bảng tính Excel để theo dõi thu nhập, chi tiêu, và các mục tiêu tài chính.
3. Phần mềm quản lý tài chính chuyên nghiệp:
Quicken
Personal Capital
4. Tư vấn tài chính:
Tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tài chính để được hỗ trợ xây dựng kế hoạch tài chính phù hợp với tình hình cá nhân.
IV. LỜI KHUYÊN THỰC TẾ CHO NGƯỜI CÓ THU NHẬP GIAO KHOÁN
Chấp nhận sự không ổn định:
Thu nhập giao khoán không ổn định là điều bình thường. Hãy chuẩn bị tâm lý cho những tháng thu nhập thấp.
Tìm kiếm nhiều nguồn thu nhập:
Đừng chỉ dựa vào một nguồn thu nhập duy nhất. Hãy tìm kiếm nhiều nguồn thu nhập khác nhau để giảm thiểu rủi ro.
Xây dựng thương hiệu cá nhân:
Xây dựng thương hiệu cá nhân mạnh mẽ sẽ giúp bạn thu hút nhiều khách hàng và tăng thu nhập.
Nâng cao kỹ năng:
Đầu tư vào việc nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm sẽ giúp bạn cạnh tranh tốt hơn trên thị trường.
Mạng lưới quan hệ:
Xây dựng và duy trì mạng lưới quan hệ rộng rãi sẽ giúp bạn tìm kiếm cơ hội việc làm và hợp tác.
Kiên nhẫn và kỷ luật:
Xây dựng kế hoạch tài chính là một quá trình dài hạn. Hãy kiên nhẫn và kỷ luật để đạt được các mục tiêu của mình.
Tự thưởng cho bản thân:
Đừng quên tự thưởng cho bản thân khi đạt được những thành công nhất định. Điều này sẽ giúp bạn có thêm động lực để tiếp tục cố gắng.
V. VÍ DỤ MINH HỌA
Chị An là một freelancer thiết kế đồ họa. Thu nhập của chị dao động từ 10.000.000 – 20.000.000 VNĐ/tháng. Chị An muốn xây dựng kế hoạch tài chính để mua một căn hộ chung cư sau 5 năm.
Bước 1: Đánh giá tình hình tài chính hiện tại:
Thu nhập trung bình: 15.000.000 VNĐ/tháng
Chi tiêu hàng tháng: 8.000.000 VNĐ/tháng
Dòng tiền: 7.000.000 VNĐ/tháng
Tiết kiệm hiện có: 20.000.000 VNĐ
Không có nợ
Bước 2: Xác định mục tiêu tài chính:
Mục tiêu: Mua căn hộ chung cư trị giá 1.500.000.000 VNĐ sau 5 năm.
Tiền đặt cọc cần thiết: 300.000.000 VNĐ (20% giá trị căn hộ)
Thời gian: 5 năm
Bước 3: Xây dựng ngân sách:
50% cho nhu cầu thiết yếu: 7.500.000 VNĐ
30% cho mong muốn: 4.500.000 VNĐ
20% cho tiết kiệm và đầu tư: 3.000.000 VNĐ
Bước 4: Xây dựng quỹ dự phòng:
Mục tiêu: Quỹ dự phòng 6 tháng chi phí sinh hoạt = 6 x 8.000.000 = 48.000.000 VNĐ
Tích lũy: Trích 1.000.000 VNĐ/tháng vào quỹ dự phòng.
Bước 5: Đầu tư:
Số tiền đầu tư hàng tháng: 2.000.000 VNĐ
Kênh đầu tư: Chứng khoán (quỹ đầu tư chỉ số VN30)
Kỳ vọng lợi nhuận: 10%/năm
Bước 6: Quản lý nợ:
Không có nợ
Bước 7: Bảo hiểm:
Bảo hiểm y tế: Đã có
Bảo hiểm nhân thọ: Cân nhắc mua
Bước 8: Theo dõi và điều chỉnh:
Theo dõi thu nhập và chi tiêu hàng tháng
Đánh giá hiệu quả kế hoạch hàng năm
Điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết
Kết quả dự kiến:
Sau 5 năm, chị An sẽ có khoảng 180.000.000 VNĐ tiền tiết kiệm (3.000.000 x 60 tháng).
Với mức lợi nhuận kỳ vọng 10%/năm, khoản đầu tư chứng khoán có thể mang lại thêm khoảng 150.000.000 VNĐ.
Tổng cộng, chị An có thể có khoảng 330.000.000 VNĐ, đủ để đặt cọc mua căn hộ chung cư.
Lưu ý:
Đây chỉ là một ví dụ minh họa. Bạn cần điều chỉnh kế hoạch này để phù hợp với tình hình tài chính và mục tiêu cá nhân của mình.
VI. KẾT LUẬN
Xây dựng kế hoạch tài chính cho người có thu nhập giao khoán đòi hỏi sự cẩn thận, linh hoạt và kỷ luật. Bằng cách làm theo các bước hướng dẫn trên, bạn có thể kiểm soát dòng tiền, xây dựng quỹ dự phòng, đầu tư cho tương lai và đạt được các mục tiêu tài chính của mình. Chúc bạn thành công!