Mạng máy tính là gì? nội dung học
Mạng máy tính là một hệ thống gồm nhiều máy tính và thiết bị khác kết nối với nhau để trao đổi dữ liệu và chia sẻ tài nguyên. Mạng máy tính có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như phạm vi, kiến trúc, giao thức, mô hình, v.v. Trong bài luận này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các khái niệm cơ bản của mạng máy tính, các loại mạng máy tính phổ biến, các thành phần của mạng máy tính, và các ứng dụng của mạng máy tính trong thực tế.
Các khái niệm cơ bản của mạng máy tính
Một mạng máy tính bao gồm các thành phần sau:
– Nút (node): là một thiết bị có khả năng xử lý và truyền dữ liệu trong mạng, ví dụ như máy tính, máy in, điện thoại thông minh, v.v.
– Đường truyền (link): là phương tiện kết nối giữa các nút trong mạng, có thể là dây cáp, sóng vô tuyến, sóng hồng ngoại, v.v.
– Giao thức (protocol): là tập hợp các quy tắc và quy ước để điều khiển việc truyền nhận dữ liệu giữa các nút trong mạng, ví dụ như TCP/IP, HTTP, FTP, v.v.
– Gói tin (packet): là đơn vị dữ liệu được truyền trong mạng, bao gồm phần tiêu đề (header) chứa thông tin về nguồn, đích, loại dữ liệu, và phần dữ liệu (payload) chứa nội dung cần truyền.
– Địa chỉ (address): là mã nhận dạng duy nhất của một nút trong mạng, ví dụ như địa chỉ IP, địa chỉ MAC, v.v.
– Định tuyến (routing): là quá trình xác định đường đi tốt nhất cho gói tin từ nút nguồn đến nút đích trong mạng.
– Chuyển mạch (switching): là quá trình chuyển tiếp gói tin từ đường truyền này sang đường truyền khác để đến được nút đích trong mạng.
Các loại mạng máy tính phổ biến
Một số loại mạng máy tính phổ biến được phân loại theo phạm vi là:
– Mạng cá nhân (PAN): là mạng kết nối các thiết bị gần nhau trong khoảng cách vài mét, ví dụ như Bluetooth, NFC, v.v.
– Mạng cục bộ (LAN): là mạng kết nối các thiết bị trong cùng một tòa nhà hoặc khu vực hạn chế, ví dụ như Ethernet, Wi-Fi, v.v.
– Mạng diện rộng (WAN): là mạng kết nối các thiết bị ở các vị trí xa nhau qua các đường truyền thuê bao hoặc công cộng, ví dụ như Internet, MPLS, v.v.
– Mạng lưới (MAN): là mạng kết nối các thiết bị trong cùng một thành phố hoặc khu vực lớn hơn LAN nhưng nhỏ hơn WAN, ví dụ như WiMAX, LTE, v.v.
Một số loại mạng máy tính phổ biến được phân loại theo kiến trúc là:
– Mạng ngang hàng (P2P): là mạng mà các nút đều có vai trò ngang nhau, có thể truyền và nhận dữ liệu từ bất kỳ nút nào khác trong mạng, ví dụ như BitTorrent, Skype, v.v.
– Mạng máy chủ – máy khách (client-server): là mạng mà có một hoặc một số nút đóng vai trò là máy chủ, cung cấp các dịch vụ cho các nút khác đóng vai trò là máy khách, ví dụ như web, email, v.v.
– Mạng lai (hybrid): là mạng kết hợp các kiến trúc khác nhau, ví dụ như mạng P2P sử dụng máy chủ để lưu trữ thông tin về các nút khác trong mạng.
Các thành phần của mạng máy tính
Một số thành phần quan trọng của mạng máy tính là:
– Bộ chuyển mạch (switch): là thiết bị kết nối các nút trong cùng một LAN, có khả năng học và lưu trữ địa chỉ MAC của các nút, và chuyển tiếp gói tin đến đích chính xác trong LAN.
– Định tuyến (router): là thiết bị kết nối các LAN hoặc WAN với nhau, có khả năng xác định địa chỉ IP của các nút, và định tuyến gói tin đến đích tốt nhất trong mạng.
– Tường lửa (firewall): là thiết bị hoặc phần mềm kiểm soát việc truy cập vào hoặc ra khỏi một mạng, dựa trên các quy tắc và chính sách bảo mật được thiết lập trước.
– Máy chủ (server): là máy tính cung cấp các dịch vụ cho các máy khách trong mạng, ví dụ như web server, email server, file server, v.v.
– Máy khách (client): là máy tính sử dụng các dịch vụ được cung cấp bởi các máy chủ trong mạng, ví dụ như web browser, email client, file explorer, v.v.
Các ứng dụng của mạng máy tính trong thực tế
Mạng máy tính có rất nhiều ứng dụng trong thực tế, ví dụ như:
– Truyền thông: cho phép người dùng giao tiếp với nhau qua các phương tiện khác nhau, như email, chat, video call, v.v.
– Giải trí: cho phép người dùng thưởng thức các nội dung giải trí trực tuyến hoặc tải về, như âm nhạc, phim ảnh, game, v.v.
– Thương mại: cho phép người dùng mua bán hàng hóa và dịch vụ qua Internet, như thương mại điện tử, thanh toán trực tuyến, v.v.
– Giáo dục: cho phép người dùng học tập và nghiên cứu qua Internet, như học trực tuyến, thư viện điện tử, v.v.
– Y tế: cho phép người dùng chăm sóc sức khỏe và y tế qua Internet, như theo dõi sức khỏe, tư vấn y tế, v.v.
Kết luận
Mạng máy tính là một lĩnh vực rộng lớn và quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Mạng máy tính giúp kết