Để tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của xung đột giữa việc sinh viên vừa tốt nghiệp tìm việc và các mô tả công việc (JD) yêu cầu ứng viên có kinh nghiệm trên 1 năm ở vị trí tương đương, chúng ta cần xem xét các yếu tố từ cả hai phía:
1. Phía Sinh Viên (Người Tìm Việc):
Thiếu Kinh Nghiệm Thực Tế:
Chương trình đào tạo chưa đủ sát thực tế:
Có thể kiến thức lý thuyết được trang bị đầy đủ, nhưng sinh viên thiếu cơ hội thực hành, ứng dụng vào các dự án thực tế.
Ít tham gia hoạt động ngoại khóa, dự án:
Sinh viên chưa chủ động tìm kiếm cơ hội để tích lũy kinh nghiệm làm việc, kỹ năng mềm, và kiến thức chuyên môn bên ngoài chương trình học.
Kỳ Vọng Quá Cao:
Đánh giá quá cao khả năng của bản thân:
Sau khi tốt nghiệp, một số sinh viên có thể có ảo tưởng về năng lực của mình so với thực tế thị trường lao động.
Yêu cầu mức lương và vị trí vượt quá kinh nghiệm:
Mong muốn có một công việc tốt, lương cao ngay sau khi ra trường mà không dựa trên kinh nghiệm thực tế.
Thiếu Kỹ Năng Mềm Quan Trọng:
Kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề còn hạn chế:
Đây là những kỹ năng quan trọng mà nhà tuyển dụng đánh giá cao, nhưng sinh viên có thể chưa được rèn luyện đầy đủ trong quá trình học.
Khả năng thích nghi với môi trường làm việc chuyên nghiệp còn yếu:
Sinh viên có thể gặp khó khăn khi phải tuân thủ quy trình, văn hóa công ty, và áp lực công việc.
Khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội:
Thiếu thông tin về thị trường lao động:
Sinh viên có thể không biết về nhu cầu thực tế của các ngành nghề, công ty, và vị trí phù hợp với năng lực của mình.
Mạng lưới quan hệ hạn chế:
Thiếu sự kết nối với các chuyên gia, người làm trong ngành để được tư vấn, giới thiệu việc làm.
2. Phía Nhà Tuyển Dụng (Mô Tả Công Việc – JD):
Yêu cầu kinh nghiệm để giảm thiểu rủi ro:
Tiết kiệm thời gian và chi phí đào tạo:
Người có kinh nghiệm có thể bắt tay vào công việc nhanh chóng, giảm bớt gánh nặng đào tạo cho công ty.
Mong muốn hiệu quả công việc nhanh chóng:
Trong môi trường cạnh tranh, các công ty thường ưu tiên những ứng viên có khả năng đóng góp ngay lập tức vào kết quả kinh doanh.
Thiếu tin tưởng vào khả năng của sinh viên mới ra trường:
Lo ngại về thái độ làm việc, tinh thần trách nhiệm:
Một số nhà tuyển dụng có định kiến rằng sinh viên mới ra trường thiếu kinh nghiệm, thiếu sự chuyên nghiệp và ổn định trong công việc.
Sợ sinh viên không đáp ứng được yêu cầu công việc:
Do thiếu kinh nghiệm thực tế, sinh viên có thể gặp khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp, đưa ra quyết định chính xác.
JD được viết theo khuôn mẫu, không thực sự cần kinh nghiệm:
Sao chép JD từ các nguồn khác:
Nhiều công ty sử dụng các mẫu JD có sẵn mà không điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu thực tế của vị trí.
Yêu cầu kinh nghiệm “ảo”:
Đôi khi, kinh nghiệm được yêu cầu chỉ là một hình thức sàng lọc ứng viên, chứ không thực sự cần thiết cho công việc.
Khó khăn trong việc tìm kiếm ứng viên phù hợp:
Số lượng ứng viên có kinh nghiệm ít hơn:
Trong một số ngành nghề, việc tìm kiếm ứng viên có kinh nghiệm thực sự phù hợp có thể gặp khó khăn.
Áp lực từ quản lý cấp cao:
Quản lý có thể yêu cầu tuyển dụng người có kinh nghiệm để đảm bảo hiệu quả công việc trong ngắn hạn.
3. Sự Mất Kết Nối Giữa Đào Tạo và Nhu Cầu Thị Trường:
Chương trình đào tạo lạc hậu so với thực tế:
Nội dung giảng dạy, phương pháp đào tạo có thể không theo kịp sự thay đổi của công nghệ, xu hướng thị trường.
Thiếu sự hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp:
Ít có các chương trình thực tập, dự án thực tế, hoặc các buổi nói chuyện, hội thảo với sự tham gia của các chuyên gia trong ngành.
Thiếu thông tin phản hồi từ doanh nghiệp:
Doanh nghiệp ít chia sẻ thông tin về nhu cầu tuyển dụng, kỹ năng cần thiết cho nhà trường để điều chỉnh chương trình đào tạo.
Tóm lại:
Xung đột này bắt nguồn từ sự khác biệt giữa kỳ vọng và thực tế, thiếu kinh nghiệm thực tế của sinh viên, yêu cầu khắt khe từ nhà tuyển dụng, và sự mất kết nối giữa đào tạo và nhu cầu thị trường. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự nỗ lực từ cả ba phía: sinh viên cần chủ động tích lũy kinh nghiệm, nhà tuyển dụng cần linh hoạt hơn trong việc tuyển dụng sinh viên mới ra trường, và nhà trường cần cải thiện chương trình đào tạo để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Một số biện pháp có thể thực hiện:
Đối với sinh viên:
Chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, làm thêm, tham gia dự án.
Phát triển kỹ năng mềm thông qua các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ.
Nâng cao kiến thức chuyên môn bằng cách tham gia các khóa học ngắn hạn, đọc sách báo chuyên ngành.
Xây dựng mạng lưới quan hệ với các chuyên gia, người làm trong ngành.
Đối với nhà tuyển dụng:
Xem xét tiềm năng phát triển của ứng viên thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm.
Tạo cơ hội cho sinh viên mới ra trường thông qua các chương trình thực tập, thử việc.
Đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân viên mới.
Hợp tác với các trường đại học để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp.
Đối với nhà trường:
Cập nhật chương trình đào tạo theo sát nhu cầu thị trường.
Tăng cường các hoạt động thực hành, dự án thực tế.
Mở rộng hợp tác với doanh nghiệp.
Tổ chức các buổi định hướng nghề nghiệp cho sinh viên.
Bằng cách giải quyết những nguyên nhân gốc rễ này, chúng ta có thể tạo ra một thị trường lao động công bằng và hiệu quả hơn cho cả sinh viên mới ra trường và nhà tuyển dụng.