Xuất khẩu lao động và chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản là hai hình thức hợp tác lao động giữa Việt Nam và Nhật Bản, nhằm tạo cơ hội việc làm cho người lao động Việt Nam và đáp ứng nhu cầu nhân lực của Nhật Bản. Tuy nhiên, hai hình thức này có những điểm khác biệt về mục tiêu, quy trình, điều kiện, quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Bài viết này sẽ so sánh xuất khẩu lao động và chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản dựa trên các tiêu chí sau:
– Mục tiêu: Xuất khẩu lao động là hình thức cung cấp nhân lực cho các doanh nghiệp Nhật Bản theo hợp đồng lao động có thời hạn, nhằm mang lại thu nhập cho người lao động và góp phần vào phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam. Chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản là hình thức gửi người lao động Việt Nam sang Nhật Bản để học tập kỹ năng, kỹ thuật và văn hóa của Nhật Bản, nhằm nâng cao năng lực nghề nghiệp và góp phần vào phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam.
– Quy trình: Xuất khẩu lao động được thực hiện thông qua các doanh nghiệp xuất khẩu lao động (DNXKLD) được cấp phép bởi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (Bộ LĐTBXH). Người lao động phải trải qua các bước như: đăng ký, thi tuyển, học tiếng Nhật, ký kết hợp đồng lao động với DNXKLD và doanh nghiệp Nhật Bản, xuất cảnh. Chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản được thực hiện thông qua các tổ chức tiếp nhận (TCN) được cấp phép bởi Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (Bộ KTCN) của Nhật Bản. Người lao động phải trải qua các bước như: đăng ký, thi tuyển, học tiếng Nhật, ký kết hợp đồng thực tập với TCN và doanh nghiệp Nhật Bản, xuất cảnh.
– Điều kiện: Xuất khẩu lao động yêu cầu người lao động có tuổi từ 18 đến 45, có sức khỏe tốt, có khả năng giao tiếp tiếng Nhật ở mức N4 trở lên, có kỹ năng chuyên môn phù hợp với ngành nghề được tuyển dụng. Chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản yêu cầu người lao động có tuổi từ 18 đến 30, có sức khỏe tốt, có khả năng giao tiếp tiếng Nhật ở mức N5 trở lên, có ít nhất 1 năm kinh nghiệm làm việc trong ngành nghề được thực tập.
– Quyền lợi: Xuất khẩu lao động được hưởng mức lương tối thiểu theo quy định của Nhật Bản, được bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, được hỗ trợ chi phí đi lại, ăn ở, được tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí của doanh nghiệp Nhật Bản. Chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản được hưởng mức trợ cấp thực tập theo quy định của Nhật Bản, được bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn lao động, được hỗ trợ chi phí đi lại, ăn ở, được tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí của doanh nghiệp Nhật Bản.
– Nghĩa vụ: Xuất khẩu lao động phải tuân thủ hợp đồng lao động, quy chế lao động của doanh nghiệp Nhật Bản, phải chịu sự quản lý của DNXKLD và cơ quan đại diện Việt Nam tại Nhật Bản, phải nộp thuế thu nhập cá nhân và các khoản phí khác theo quy định của Nhật Bản. Chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản phải tuân thủ hợp đồng thực tập, quy chế thực tập của doanh nghiệp Nhật Bản, phải chịu sự quản lý của TCN và cơ quan đại diện Việt Nam tại Nhật Bản, phải nộp thuế thu nhập cá nhân và các khoản phí khác theo quy định của Nhật Bản.
Kết luận: Xuất khẩu lao động và chương trình thực tập nghề tại Nhật Bản là hai hình thức hợp tác lao động có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Người lao động cần cân nhắc kỹ các tiêu chí trên để lựa chọn hình thức phù hợp với mục tiêu, khả năng và mong muốn của mình. Đồng thời, người lao động cũng cần có ý thức tự giác tuân thủ các quy định của hai nước và bảo vệ danh dự của người lao động Việt Nam.