Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ (Thi HS Giỏi)

Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà thơ Hàn Mặc Tử, được viết vào năm 1938 khi ông đang điều trị bệnh phong ở Quy Nhơn. Bài thơ là lời hồi đáp của Hàn Mặc Tử cho Hoàng Thị Kim Cúc – một người bạn gái xứ Huế – khi cô gửi cho ông một bức tranh phong cảnh thôn Vĩ Dạ kèm theo lời chúc ông sớm khỏe. Qua bài thơ, Hàn Mặc Tử đã thể hiện tình yêu quê hương, thiên nhiên và con người xứ Huế, cũng như tâm trạng buồn bã và luyến tiếc của mình.

Bài thơ gồm hai khổ, mỗi khổ bốn câu, không có vần. Ngôn ngữ của bài thơ rất trong sáng, tinh tế và giàu hình ảnh. Hàn Mặc Tử đã dùng những chi tiết cảnh vật để miêu tả vẻ đẹp của thôn Vĩ Dạ, cũng như để biểu hiện cảm xúc của mình.

Khổ đầu của bài thơ là một bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật và con người xứ Huế. Câu đầu tiên là một câu hỏi lửng: “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”. Đây là lời mời gọi thân thiện và trách móc khéo léo của Hoàng Thị Kim Cúc dành cho Hàn Mặc Tử, thể hiện sự quan tâm và nhớ nhung của cô. Câu hỏi này cũng làm nền cho những câu sau đó miêu tả cảnh vật xứ Huế. Câu hai và ba là hai nét phác họa về ánh nắng buổi sáng và vườn cau xanh mướt: “Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên / Vườn ai mướt qua xanh như ngọc”. Những hình ảnh này mang đến cho người đọc cảm giác sảng khoái, tươi mới và thanh tao. Câu cuối cùng là một nét chấm phá độc đáo: “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”. Đây là sự tương phản giữa hình dạng vuông vức của khuôn viên nhà (mặt chữ điền) và hình dạng uốn lượn của lá trúc. Lá trúc che ngang còn gợi lên hình ảnh của những cô gái quê, duyên dáng, e ấp và tài sắc.

Khổ hai của bài thơ là một bức tranh buồn qua cái nhìn đầy nội tâm của Hàn Mặc Tử. Cảnh vật vẫn đẹp và thơ mộng, nhưng lại lay lắt buồn bã trong cảm giác chia lìa: “Gió theo lối gió /