Âm nhạc phương Đông là một khái niệm rộng lớn, bao gồm nhiều loại hình âm nhạc khác nhau của các nền văn hóa và quốc gia ở châu Á, Trung Đông và Bắc Phi. Âm nhạc phương Đông có những đặc điểm chung như sử dụng các thang âm khác biệt với âm nhạc phương Tây, sử dụng các nhạc cụ đặc trưng như đàn tranh, đàn bầu, đàn tỳ bà, saz, oud, qanun, ney, duduk, santur, sitar, tabla, v.v. Âm nhạc phương Đông cũng có sự ảnh hưởng của các tôn giáo và triết học như Phật giáo, Đạo giáo, Hồi giáo, Hindu giáo, v.v.
Lịch sử âm nhạc phương Đông có thể được chia thành ba giai đoạn chính: cổ đại, trung đại và hiện đại. Giai đoạn cổ đại bắt đầu từ khoảng 3000 năm trước Công nguyên, khi các nền văn minh lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Babylonia, Assyria, Phoenicia, Israel, Hy Lạp và Ba Tư hình thành và phát triển. Âm nhạc cổ đại phản ánh sự giàu có và đa dạng của các nền văn hóa này, cũng như sự giao lưu và ảnh hưởng lẫn nhau giữa chúng. Các tài liệu về âm nhạc cổ đại được lưu trữ dưới dạng các bản khắc cổ, các cuốn sách cổ, các bức tranh tường và các di vật khảo cổ. Một số ví dụ nổi bật về âm nhạc cổ đại phương Đông là:
– Âm nhạc Trung Quốc cổ đại: được ghi lại trong các sách cổ như Kinh Thi (Thơ ca), Kinh Dịch (Kinh Luận), Kinh Nhạc (Âm Nhạc), Lễ Ký (Nghi Lễ), v.v. Âm nhạc Trung Quốc cổ đại có hai mục đích chính: lễ nghi và giải trí. Âm nhạc lễ nghi được sử dụng để tôn kính các thần linh và tổ tiên, để thể hiện lòng trung thành với vua chúa và để duy trì trật tự xã hội. Âm nhạc giải trí được sử dụng để thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ và tình cảm của con người. Âm nhạc Trung Quốc cổ đại sử dụng các thang âm pentatonic (năm âm) hoặc heptatonic (bảy âm), có tính thanh thoát và uyển chuyển.
– Âm nhạc Ấn Độ cổ đại: được ghi lại trong các sách cổ như Veda (Kinh Thánh), Sama Veda (Kinh Ca), Natya Shastra (Khoa Học Nghệ Thuật), v.v. Âm nhạc Ấn Độ cổ đại có hai hệ thống chính: Carnatic (Nam) và Hindustani (Bắc). Âm nhạc Ấn Độ cổ đại có mục đích tôn giáo và triết học, để kết nối con người với thần linh và để đạt được sự giải thoát. Âm nhạc Ấn Độ cổ đại sử dụng các thang âm raga, có tính phức tạp và biến hóa.
– Âm nhạc Ai Cập cổ đại: được ghi lại trong các bức tranh tường, các bản khắc cổ và các di vật khảo cổ. Âm nhạc Ai Cập cổ đại có mục đích tôn giáo và giải trí, để thờ cúng các vị thần và để làm cho cuộc sống vui vẻ hơn. Âm nhạc Ai Cập cổ đại sử dụng các thang âm diatonic (bảy âm), có tính trang trọng và lãng mạn.
Giai đoạn trung đại bắt đầu từ khoảng thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên, khi Hồi giáo lan rộng và ảnh hưởng đến nhiều nền văn hóa phương Đông. Âm nhạc trung đại phản ánh sự thống nhất và sự đa dạng của Hồi giáo, cũng như sự giao lưu và ảnh hưởng lẫn nhau giữa Hồi giáo và các tôn giáo khác như Thiên Chúa giáo, Do Thái giáo, Phật giáo, Hindu giáo, v.v. Các tài liệu về âm nhạc trung đại được lưu trữ dưới dạng các bản ghi âm, các sách viết tay, các bức tranh và các di vật khảo cổ. Một số ví dụ nổi bật về âm nhạc trung đại phương Đông là:
– Âm nhạc Hồi giáo trung đại: được ghi lại trong các sách viết tay như Kitab al-Adwar (Sách về Các Chu kỳ), Kitab al-Musiqa al-Kabir (Sách lớn về Âm nhạc), Risala fi al-Musiqa (Luận văn về Âm nhạc), v.v. Âm nhạc Hồi giáo trung đại có hai loại chính: âm nhạc tôn giáo và âm nhạc dân gian. Âm nhạc tôn giáo được sử dụng để ca ngợi Allah và Muhammad, để thực hiện các nghi thức cầu nguyện và để truyền bá Hồi giáo. Âm nhạc dân gian được sử dụng để thể hiện sự phong phú và sáng tạo của các nền văn hóa Hồi giáo, để kể chuyện và để làm cho cuộc sống sinh động hơn. Âm nhạc Hồi giáo trung đại sử dụng các thang âm maqam, có tính thanh tao và say mê.
– Âm nhạc Trung Quốc trung đại: được ghi lại trong các sách viết tay như Quan Tang Yin Yue (Âm Nhạc Triều Đại Đường), Yue Fu Shi Ji (Tập Thơ Ca Nhà Hán), Qing Sheng Pu (Bản Nhạc Thanh Thanh), v.v. Âm nhạc Trung Quốc trung đại có hai loại chính: âm nhạc quốc gia và âm nhạc địa phương. Âm nhạc quốc gia được sử dụng để biểu diễn quyền uy của triều đình, để duy trì truyền thống của Trung Quốc và để giao tiếp với các nước láng giềng. Âm nhạc địa phương được sử dụng để phản ánh sự đa dạng và sự phát triển của các vùng miền Trung Quốc,