Phương pháp nghiên cứu luật học là một trong những khía cạnh quan trọng của quá trình học tập và nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực luật. Phương pháp nghiên cứu luật học là cách thức tiếp cận, thu thập, phân tích và trình bày các nguồn tư liệu pháp lý để giải quyết một vấn đề luật học cụ thể. Phương pháp nghiên cứu luật học có thể được chia thành hai loại chính: phương pháp nghiên cứu lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là phương pháp dựa trên việc sử dụng các nguồn tư liệu lý thuyết, như sách, báo, tạp chí, luận án, báo cáo khoa học, văn bản pháp quy, quyết định của các cơ quan nhà nước, văn kiện quốc tế, v.v. để khảo sát, so sánh, đánh giá và phê bình các quy định, nguyên tắc, lý thuyết và hệ thống luật học. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết có vai trò xây dựng và phát triển các kiến thức cơ bản và chuyên sâu về luật học, đóng góp vào việc hoàn thiện và cải tiến hệ thống pháp luật.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn là phương pháp dựa trên việc sử dụng các nguồn tư liệu thực tiễn, như kết quả điều tra, khảo sát, thăm dò, phỏng vấn, quan sát, thống kê, mẫu vụ án, bản án, v.v. để nghiên cứu và phân tích các hiện tượng, vấn đề và tình huống thực tế liên quan đến việc áp dụng và thi hành pháp luật. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn có vai trò khám phá và giải thích các nguyên nhân, hậu quả và giải pháp của các vấn đề luật học trong đời sống xã hội, đóng góp vào việc kiểm tra và đánh giá hiệu quả của pháp luật.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ trình bày chi tiết về các bước thực hiện một nghiên cứu luật học theo hai loại phương pháp trên. Các bước này bao gồm: xác định và đặt câu hỏi nghiên cứu; xác định mục tiêu và ý nghĩa của nghiên cứu; xác định khung lý thuyết và giả thiết của nghiên cứu; xác định phạm vi và phương pháp thu thập dữ liệu; xác định phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu; xác định kết quả và kết luận của nghiên cứu; xác định kiến nghị và hướng nghiên cứu tiếp theo. Chúng tôi cũng sẽ đưa ra một số ví dụ minh họa cho từng bước, cũng như một số lời khuyên và lưu ý khi thực hiện nghiên cứu luật học.
