Lưu trữ học là một ngành khoa học xã hội nghiên cứu về các nguyên tắc, phương pháp và công cụ để thu thập, lưu giữ, bảo quản và truyền tải các tài liệu lịch sử, văn hóa và thông tin. Ngành lưu trữ học có liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như lịch sử, thư viện, kỹ thuật số, quản trị và luật. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về công việc, thu nhập, cơ hội việc làm, yêu cầu và thách thức của ngành lưu trữ học, cũng như một số chức danh tiêu biểu trong ngành.
Công việc của người lưu trữ học
Công việc của người lưu trữ học là quản lý các tài liệu có giá trị lâu dài cho xã hội, như các văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và dữ liệu kỹ thuật số. Người lưu trữ học phải thực hiện các công việc sau:
– Xác định, đánh giá và lựa chọn các tài liệu cần được lưu trữ
– Sắp xếp, phân loại và mô tả các tài liệu theo các tiêu chuẩn và quy định
– Bảo quản và bảo vệ các tài liệu khỏi sự hư hại, mất mát hoặc biến đổi
– Cung cấp quyền truy cập và sử dụng các tài liệu cho công chúng hoặc các bên liên quan
– Tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, giáo dục và truyền thông liên quan đến các tài liệu lưu trữ
– Hợp tác với các tổ chức khác trong và ngoài nước để chia sẻ kinh nghiệm và tài nguyên
Thu nhập của người lưu trữ học
Theo báo cáo của Hiệp hội Lưu trữ Học Việt Nam (VALA) năm 2020, mức lương trung bình của người lưu trữ học là 8 triệu đồng/tháng. Mức lương có thể dao động tùy thuộc vào kinh nghiệm, trình độ, chức vụ và địa điểm làm việc. Theo VALA, mức lương cao nhất là 15 triệu đồng/tháng cho các chuyên gia lưu trữ học cấp cao, còn mức lương thấp nhất là 5 triệu đồng/tháng cho các nhân viên mới ra trường.
Cơ hội việc làm của người lưu trữ học
Ngành lưu trữ học là một ngành có nhu cầu lao động cao và ổn định. Theo VALA, có khoảng 10.000 người làm việc trong ngành lưu trữ học tại Việt Nam hiện nay. Các cơ quan và tổ chức có nhu cầu tuyển dụng người lưu trữ học bao gồm:
– Các bộ, ban, ngành nhà nước
– Các tổ chức chính trị – xã hội
– Các doanh nghiệp và tổ chức phi lợi nhuận
– Các viện nghiên cứu, bảo tàng, thư viện và trường học
– Các công ty công nghệ và dịch vụ lưu trữ kỹ thuật số
Yêu cầu của người lưu trữ học
Để trở thành một người lưu trữ học, bạn cần có các yêu cầu sau:
– Tốt nghiệp đại học chuyên ngành lưu trữ học hoặc các ngành liên quan như lịch sử, thư viện, kỹ thuật số, quản trị và luật
– Có khả năng sử dụng các phần mềm và thiết bị lưu trữ học, như máy quét, máy chụp ảnh, máy ghi âm, máy tính và các ứng dụng lưu trữ kỹ thuật số
– Có kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tổ chức và giải quyết vấn đề
– Có kiến thức về các nguồn tài liệu, các tiêu chuẩn và quy định lưu trữ học, cũng như các vấn đề pháp lý và đạo đức liên quan
– Có tinh thần học hỏi, nghiên cứu và sáng tạo
Thách thức của người lưu trữ học
Ngành lưu trữ học cũng đối mặt với một số thách thức như:
– Số lượng và đa dạng của các tài liệu cần được lưu trữ ngày càng tăng
– Ngân sách và nhân lực cho ngành lưu trữ học có giới hạn
– Các tài liệu lưu trữ có thể bị hư hại, mất mát hoặc bị xâm phạm bởi các yếu tố tự nhiên hoặc con người
– Các tài liệu lưu trữ kỹ thuật số có thể bị lỗi, lỗi thời hoặc không tương thích với các công nghệ mới
– Các tài liệu lưu trữ có thể liên quan đến các vấn đề nhạy cảm hoặc tranh cãi về lịch sử, văn hóa và chính trị
Chức danh của người lưu trữ học
Trong ngành lưu trữ học, có nhiều chức danh khác nhau cho người làm việc trong các cơ quan và tổ chức khác nhau. Một số chức danh tiêu biểu là:
– Lưu trữ viên: Người quản lý các tài liệu lưu trữ trong một cơ quan hoặc tổ chức nhất định
– Giám đốc lưu trữ: Người điều hành và giám sát các hoạt động của một cơ sở lưu trữ hoặc một tổ chức lưu trữ
– Chuyên gia lưu trữ: Người có chuyên môn cao về một loại tài liệu hoặc một lĩnh vực liên quan đến lưu trữ học
– Nhà nghiên cứu lưu trữ: Người thực hiện các nghiên cứu khoa học về các tài liệu và các vấn đề lưu trữ học
– Giáo viên lưu trữ: Người dạy và huấn luyện các sinh viên và nhân viên về ngành lưu trữ học
Kết luận
Ngành lưu trữ học là một ngành có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa và thông tin của xã hội. Ngành này cung cấp nhiều cơ hội việc làm cho những ai