Sương Sâm Là Gì? Lá Sương Sâm Là Lá Gì? Cách Vò Lá Sương Sâm Làm Thạch Nhanh Và Chi Tiết Nhất

I. Sương Sâm Là Gì?

Sương sâm (tên khoa học: *Mesona chinensis Benth.), còn được gọi là sương sâm tía, rau câu sương sâm, là một loại cây thân thảo thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae). Cây sương sâm được trồng phổ biến ở các nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Lào, Campuchia… Đặc điểm nổi bật của cây sương sâm là khả năng tạo ra một chất nhầy (pectin) có độ nhớt cao khi lá được ngâm trong nước. Chất nhầy này chính là thành phần chính tạo nên thạch sương sâm, một món ăn giải khát phổ biến, được yêu thích bởi hương vị thanh mát và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.

II. Lá Sương Sâm Là Lá Gì?

Lá sương sâm là bộ phận được sử dụng chủ yếu để làm thạch. Chúng có hình dáng và kích thước khác nhau tùy thuộc vào giống cây và điều kiện sinh trưởng. Tuy nhiên, nhìn chung, lá sương sâm có những đặc điểm sau:

Hình dạng:Lá thường có hình trứng hoặc hình bầu dục, mép lá có răng cưa, đầu lá nhọn hoặc hơi tù.
Kích thước: Kích thước lá thay đổi, trung bình khoảng 3-7cm chiều dài và 2-5cm chiều rộng.
Màu sắc:Lá non thường có màu xanh tươi sáng, lá già có màu xanh đậm hơn, đôi khi có màu hơi tím ở mặt dưới. Một số giống sương sâm có lá màu tím đậm hoặc đỏ tía đặc trưng.
Cảm giác khi chạm:Lá sương sâm có bề mặt hơi nhám, khi sờ vào có cảm giác mềm mại.
Mùi hương:Lá sương sâm thường có mùi thơm nhẹ, dễ chịu, hơi giống mùi bạc hà nhưng không quá nồng.

III. Cách Vò Lá Sương Sâm Làm Thạch Nhanh Và Chi Tiết Nhất

Làm thạch sương sâm từ lá tươi là cách truyền thống và mang lại hương vị tự nhiên nhất. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo để đạt được kết quả tốt nhất. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách vò lá sương sâm làm thạch nhanh và hiệu quả:

A. Chuẩn bị nguyên liệu:

100-150g lá sương sâm tươi (tùy thuộc vào lượng thạch muốn làm)
Nước sạch
Đường (tùy khẩu vị, có thể dùng đường kính, đường phèn hoặc mật ong)
Nước cốt chanh hoặc quất (tùy chọn, giúp thạch có vị chua nhẹ và bảo quản được lâu hơn)

B. Các bước thực hiện:

1. Sơ chế lá sương sâm:

Rửa sạch:Nhặt bỏ những lá bị sâu, héo úa. Rửa sạch lá sương sâm nhiều lần dưới vòi nước chảy để loại bỏ bụi bẩn và các tạp chất. Lưu ý rửa nhẹ nhàng để tránh làm rách lá.
Làm khô:Sau khi rửa sạch, để ráo lá sương sâm. Có thể dùng khăn sạch thấm nhẹ để loại bỏ bớt nước trên lá.

2. Vò lá sương sâm:

Đây là bước quan trọng quyết định chất lượng của thạch. Có hai cách vò lá sương sâm:

Cách 1 (Vò bằng tay): Cho lá sương sâm vào một tô hoặc chậu sạch. Dùng tay vò nhẹ nhàng từng lá, không nên vò quá mạnh sẽ làm nát lá, chất nhầy sẽ khó tách ra. Vò đến khi lá mềm và nhả ra chất nhầy. Quá trình này cần kiên nhẫn, có thể mất khoảng 10-15 phút tùy thuộc vào số lượng lá.

Cách 2 (Dùng máy xay sinh tố):Cho lá sương sâm vào máy xay sinh tố cùng một lượng nước vừa đủ (khoảng 1/2 đến 2/3 lượng lá). Xay nhuyễn trong khoảng 15-20 giây ở tốc độ thấp. Phương pháp này nhanh hơn nhưng có thể làm cho thạch bị nhão hơn so với phương pháp vò tay.

3. Lọc lấy chất nhầy:

Cách 1 (Lọc bằng vải màn hoặc túi lọc): Sau khi vò hoặc xay, cho hỗn hợp lá sương sâm vào vải màn hoặc túi lọc. Dùng tay bóp nhẹ nhàng để chất nhầy chảy ra. Nên bóp kỹ để lấy hết chất nhầy từ lá.
Cách 2 (Lọc bằng rây): Đổ hỗn hợp vào rây, dùng muỗng hoặc tay khuấy đều để chất nhầy chảy qua rây. Bã lá sương sâm sẽ nằm lại trên rây.

4. Nấu thạch:

Cho nước lọc đã lọc vào nồi, thêm đường theo khẩu vị. Đun sôi.
Từ từ đổ phần chất nhầy sương sâm đã lọc vào nồi nước đường đang sôi. Khuấy đều tay để chất nhầy tan đều vào nước đường. Không nên đun sôi quá lâu, chỉ cần đun cho đến khi hỗn hợp sôi nhẹ và chất nhầy trong suốt là được (khoảng 2-3 phút). Đun lâu quá sẽ làm mất đi độ trong và mùi thơm tự nhiên của thạch.
Tùy chọn: Thêm nước cốt chanh hoặc quất để tăng hương vị và giúp thạch bảo quản lâu hơn.
Tắt bếp.

5. Đổ thạch vào khuôn:

Đổ hỗn hợp thạch vào khuôn đã chuẩn bị (khuôn nhựa, khuôn silicon hoặc chén nhỏ). Để nguội rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh khoảng 3-4 tiếng cho thạch đông lại.

C. Mẹo làm thạch sương sâm ngon và trong:

Chọn lá tươi, non:Lá sương sâm tươi, non sẽ cho chất lượng thạch tốt hơn, trong hơn và thơm hơn.
Vò kỹ: Vò kỹ sẽ giúp tách được nhiều chất nhầy hơn, tạo nên thạch có độ sánh và ngon hơn.
Lọc kỹ:Lọc kỹ để loại bỏ hết bã lá, giúp thạch trong và đẹp mắt hơn.
Điều chỉnh lượng đường:Tùy chỉnh lượng đường theo khẩu vị, có thể thêm các nguyên liệu khác như nước cốt dừa, sữa tươi, trái cây… để tăng hương vị.
Không đun sôi quá lâu:Đun sôi quá lâu sẽ làm thạch bị đục và mất đi hương vị tự nhiên.
Bảo quản:Bảo quản thạch sương sâm trong tủ lạnh để giữ được độ tươi ngon và tránh bị hư hỏng.

IV. Những lưu ý khi làm thạch sương sâm:

Lá sương sâm mua về nên dùng ngay hoặc bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, không để lâu sẽ bị héo và giảm chất lượng.
Nếu muốn làm thạch với số lượng lớn, nên chia nhỏ lá sương sâm ra vò hoặc xay để đảm bảo chất lượng.
Khi vò lá sương sâm bằng tay, nên đeo găng tay để tránh bị đen tay.
Nếu không có vải màn hoặc túi lọc, có thể dùng rây lọc nhiều lớp để lọc chất nhầy.
Không nên dùng máy xay sinh tố quá mạnh sẽ làm nát lá, làm cho thạch bị nhão.

V. Công dụng của sương sâm:

Ngoài việc là một món ăn giải khát thơm ngon, sương sâm còn có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe:

Giúp thanh nhiệt, giải độc:Sương sâm có tính mát, giúp giải nhiệt cơ thể, đặc biệt hữu ích trong những ngày hè nóng bức.
Hỗ trợ tiêu hóa:Chất nhầy trong sương sâm giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
Làm đẹp da:Sương sâm chứa nhiều vitamin và khoáng chất, giúp làm đẹp da, giữ ẩm cho da, làm chậm quá trình lão hóa.
Tốt cho hệ miễn dịch:Sương sâm chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống lại các bệnh tật.

Với những hướng dẫn chi tiết trên, hy vọng bạn có thể tự tay làm được những chén thạch sương sâm ngon lành, mát lạnh để thưởng thức. Chúc bạn thành công!